ISIQINGATHA SABANI BEHLABATHI SIPHILA NGAPHANDLE KOKHUSELEKO UKUSUKA KU-PM2.5

Ngaphezu kwesiqingatha sabemi behlabathi baphila ngaphandle kokhuseleko lwemigangatho yomgangatho womoya owaneleyo, ngokutsho kophando olupapashwe kwi Ibhulethini yoMbutho wezeMpilo weHlabathi (i-WHO).

Ungcoliseko lomoya lwahluka kakhulu kwiindawo ezahlukeneyo zehlabathi, kodwa kwihlabathi liphela, ungcoliseko lwe-particle (PM2.5) lunoxanduva lokufa okuqikelelwa kwi-4.2 yezigidi minyaka le, ukuze kuhlolwe ukhuseleko lwehlabathi kulo, abaphandi abavela kwiYunivesithi yaseMcGill. zimiselwe ukuphanda imigangatho yomgangatho womoya wehlabathi.

Abaphandi bafumanise ukuba apho kukho ukhuseleko, imigangatho ihlala imbi kakhulu kunoko i-WHO icinga ukuba ikhuselekile.

Imimandla emininzi enawona manqanaba mabi kakhulu ongcoliseko lomoya, njengoMbindi Mpuma, ayilinganisi nokuba yi-PM2.5.

Umbhali okhokelayo wophononongo, uParisa Ariya, uNjingalwazi kwiSebe leKhemistri kwiYunivesithi yaseMcGill, wathi: 'ECanada, malunga ne-5,900 yabantu bafa minyaka le ngenxa yongcoliseko lomoya, ngokutsho koqikelelo oluvela kwi-Health Canada. Ungcoliseko lomoya lubulala phantse abantu abaninzi baseKhanada rhoqo emva kweminyaka emithathu njengoko uCovid-19 ebulewe ukuza kuthi ga ngoku.'

U-Yevgen Nazarenko, umbhali-mbhali wolu phononongo wongeze wathi: 'Sithathe amanyathelo angazange abonwe ngaphambili okukhusela abantu kwi-Covid-19, kodwa asenzi ngokwaneleyo ukunqanda izigidi zokufa okunokuthintelwa okubangelwa kungcoliseko lomoya minyaka le.

'Izinto esizifumeneyo zibonisa ukuba ngaphezu kwesiqingatha sehlabathi lifuna ngokukhawuleza ukukhuselwa ngendlela eyaneleyo yemigangatho yomgangatho womoya we-PM2.5. Ukubeka le milinganiselo kwindawo yonke kuya kusindisa abantu abaninzi. Kwaye apho imigangatho sele ikhona, kufuneka ihambelane kwihlabathi jikelele.

'Kwanakumazwe ahambele phambili kwezoqoqosho, kufuneka sisebenze nzima ngakumbi ukuze sicoce umoya wethu ukuze sisindise amakhulu amawaka abantu nyaka ngamnye.'